KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLA
1.Kişisel Koruyucu Donanım Nedir?
Kişilerce giyilmek veya taşınmak amacıyla, bir veya birden fazla sağlık ve güvenlik tehlikesine karşı korunmak için tasarlanmış herhangi bir cihaz, alet veya malzemeyi ifade eder.
KKD, çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan, bu amaca uygun olarak tasarımı yapılmış tüm alet, araç, gereç ve cihazları ifade eder.
Bu tanım kapsamında;
- Kişiyi aynı anda bir veya birden fazla riske karşı korumak maksadıyla üretici tarafından bir bütün haline getirilmiş cihaz, alet veya malzemeden oluşmuş donanım,
- Belirli bir faaliyetin yapılması için korunma amacı olmaksızın taşınan veya giyilen donanımla birlikte kullanılan, ayrılabilir veya ayrılamaz nitelikteki koruyucu cihaz, alet veya malzeme,
- Kişisel koruyucu donanımın rahat ve işlevsel bir şekilde çalışması için gerekli olan ve sadece bu tür donanımlarla kullanılan değiştirilebilir parçalar da
kişisel koruyucu donanım sayılır.
Kişisel Koruyucu Donanım Sayılmayanlar
Özel olarak çalışanın sağlığını ve güvenliğini korumak üzere yapılmamış sıradan iş elbiseleri ve üniformalar, acil kurtarma servislerinin kullandıkları ekipman, kara taşımacılığında kullanılan kişisel koruyucular, spor ekipmanı, nefsi müdafaayı veya caydırmayı hedefleyen ekipman, riskleri ve istenmeyen durumları ikaz eden taşınabilir cihazlar kişisel koruyucu donanım olarak sayılmaz.
2- Ne Zaman Kullanılmalıdır?
Risklerin, toplu korumayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda KKD kullanılmalıdır.
Eğer . . .
Çalışanları potansiyel risklere karşı korumak için iş ortamı fiziksel olarak değiştirilebiliyorsa tehlike, mühendislik önlemleri ile ortadan kaldırılabilir.
Mühendislik Önlemleri
Örnekler . . .
- İlk tasarım şartnameleri
- Daha az zararlı maddeyle ikame etme
- Prosesi değiştirme
- Prosesi kapatma
- Prosesi izole etme
- Havalandırma
İş Uygulamaları
Örnekler . . .
- Tozlu ortamda ıslak çalışma
- Kişisel hijyen
- Temizlik ve bakım
- İş rotasyonu
- Çalışma sürelerinin kısaltılması…
Tehlikeler
- Elektrik,
- Kazan vb. yüksek basınçlı alanlar,
- Düşen nesneler,
- Keskin, sivri kenarlı nesneler,
- Kimyasal maddeler, toz, duman, buhar, . . .vb.
- Hareket eden nesneler,
- Yüksek ve düşük sıcaklıklar,
- Işık radyasyonu (kaynak, taşlama, ısıl işlem,
- Zemin Koşulları
Çalışanları tehlikelerden korumak için teknik önlemler alınmalıdır. Ancak, başka hiçbir şekilde koruma sağlanamadığında, kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.
3-Bütün Kişisel Koruyucu Donanımlarda Bulunması Gereken Özellikler
- Çalışanları öngörülen tehlikeye karşı korumalıdır. Gerektiği gibi kullanıldığında tam koruma sağlamalı, riske uygun seçilmelidir.
- Güvenli olmalıdır: Kendisi zarar vermemelidir.
- Koruma düzeyleri ve sınıfları belirtilmelidir.
- Ergonomik, kişiye uygun olmalıdır.
- Rahatlık ve etkinlik sağlamalıdır.
- Kullanım kılavuzu olmalıdır.
- Riskler başka şekilde önlenemiyor, toplu koruma sağlanamıyorsa kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.
4-Kişisel Koruyucu Donanımların Seçimi ve Kullanımı
Kişisel koruyucu donanımların seçimi ve işyerlerinde kullanımı ile ilgili olarak aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir.
Kişisel koruyucu donanımlar, “Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği” hükümlerine uygun olarak tasarlanmış ve üretilmiş olmalıdır.
Tüm kişisel koruyucu donanımlar;
- Tam koruma sağlamalıdır.
- Kendileri bir tehlike kaynağı olmamalıdır.
- Kullanılan vücut kısımlarına ve yapılan işe tam uygunluk sağlamalıdır.
- Kullanımı, bakım ve temizliği kolay ve pratik olmalıdır
- İşyeri şartlarına uygun olmalıdır.
- Birden fazla riskin bulunduğu ve aynı anda birden fazla kişisel koruyucu donanımın kullanılmasının gerektiği durumlarda, bu kişisel koruyucu donanımların bir arada kullanılması uyumlu olmalı ve risklere karşı etkin olmalıdır.
- Kişisel koruyucu donanımların kullanım şartları özellikle kullanım süreleri, riskin derecesine ve maruziyet sıklığına, işçinin çalıştığı yerin özelliklerine ve kişisel koruyucu donanımın performansına bağlı olarak belirlenmelidir.
- Tek kişi tarafından kullanılması esas olan kişisel koruyucu donanımların, mecburi hallerde birkaç kişi tarafından kullanılması halinde, bu kullanımdan dolayı sağlık ve hijyen problemi doğmaması için her türlü tedbir alınmalıdır.
- Kişisel koruyucu donanımlar, işveren tarafından ücretsiz verilmeli, bakım ve onarımdan ve/veya ihtiyaç duyulan elemanlarının değiştirilmelerinden sonra, hijyenik şartlarda muhafaza edilmeli ve kullanıma hazır bulundurulmalıdır.
- İşveren, işçiyi kişisel koruyucu donanımları hangi risklere karşı kullanacağı konusunda bilgilendirecektir.
- İşveren, kişisel koruyucu donanımların kullanımı konusunda uygulamalı olarak eğitim verecektir.
- Kişisel koruyucu donanımlar, istisnai ve özel koşullar hariç, sadece amacına uygun olarak kullanılacaktır.
- Kişisel koruyucu donanımlar talimatlara uygun olarak kullanılmalı ve talimatlar işçiler tarafından anlaşılır olmalıdır.
- İşveren, işçilerin kişisel koruyucu donanımları uygun şekilde kullanmaları için her türlü tedbiri almalıdır.
- İşçilere verilen kişisel koruyucu donanımlar her zaman etkili şekilde çalışır durumda olmalı, temizlik ve bakımı yapılmalı ve gerektiğinde yenileri ile değiştirilmelidir.
- İşçiler de kendilerine verilen kişisel koruyucu donanımları aldıkları eğitime ve talimata uygun olarak kullanmalıdır.
- İşçiler kişisel koruyucu donanımda gördükleri herhangi bir arıza veya eksikliği işverene bildirmelidir.
- KKD doğru ve gerektiği her zaman kullanılmalı, CE uygunluk işareti ve kullanım kılavuzu taşımalı, kullanılmadan önce sağlamlığı kontrol edilmeli, Yenisiyle değiştirilmeli, bakımı, temizliği ve saklanması kullanım kılavuzunda belirtildiği şekilde yapılmalıdır.
5-Eğitim
Kişisel koruyucu donanımları kullanan kişiler;
- Korunmanın gerekliliğini,
- Koruyucunun başka korunma yönteminin yerine veya yanı sıra kullanılmasının nedenlerini,
- Bunu kullanarak sağlayacakları yararı anlamış olmalıdırlar.
- Korunma olmadığında oluşacak maruziyetin sonuçlarıyla birlikte, kişisel koruyucu donanımların kullanım kuralları ve hangi durumlarda maksada uygun ve etkili çalışmayacağı da açık bir biçimde anlatılmalıdır.
Etkili bir kişisel korunma sağlamak için verilecek eğitimde
- Kişisel koruyucu donanım kullanılmasını gerektiren riskin önlenmesi için alınan tedbirler,
- Bu tedbirlere rağmen sürmekte olan riskin düzeyi ve muhtemel olumsuz sağlık güvenlik etkileri,
- Kişisel koruyucu donanım ile çalışma mecburiyetinin, bu olumsuz etkileri önleme çabasından kaynaklandığı,
- Kişisel koruyucunu donanımın;
– hangi etkilere karşı koruma sağladığı,
– nasıl kullanılacağı,
– bakımının ve temizliğinin nasıl yapılacağı,
– nerede ve nasıl saklanacağı anlatılmalı ve uygulamalı olarak gösterilmelidir.
6-İlgili Mevzuat
- Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (89/686/EEC Sayılı Direktif)
- Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik
Kadir TOMAS